Onlangs vierden we Pinksteren en op het moment van schrijven is het bijna Zondag Trinitatis (Zondag van de drie eenheid). Naar aanleiding hiervan dit keer in de ter overweging meer een uitleggend dan een meditatief stuk.
Een aantal keren kwam de afgelopen tijd de vraag naar de drie-eenheid (hoewel je misschien beter kunt spreken over ‘drievoudigheid’) naar voren. Boeken vol zijn er over geschreven en het is dan ook onmogelijk om in dit korte stukje de drie-eenheid volledig uit de doeken te doen (zo dat al kan), maar een kleine uitleg kan wel.
Met de term drie-eenheid bedoelen we dat God één wezen is in drie ‘personen’. God laat zich kennen als Vader (Schepper van hemel en aarde), Zoon (Jezus Christus, die de liefde van God aan de mensen op aarde openbaarde) en heilige Geest (die in mensen woont en hen bijstaat). De term drie-eenheid komt als zodanig niet in de bijbel voor. Vermoedelijk is de jurist Tertullianus (160-230) degene die het begrip bedacht heeft, om zo iets van het geheim van het geloof onder woorden te brengen. Maar dit leerstuk van de drie-eenheid kwam natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Op verschillende plaatsen in het Nieuwe Testament wordt over de Vader, de Zoon en de heilige Geest gesproken (waarbij denk ik het doopbevel in Matteüs 28:19 het meest in het oog springt), maar ook in het Oude Testament vind je aanduidingen dat God niet slechts één wezen is (zie bijvoorbeeld Genesis 1:2, waar staat dat de Geest van God over de wateren zweefde).
De verwarring (en kritiek van bijvoorbeeld moslims en joden) zit hem in het woord ‘persoon’. Het gaat bij de drie-eenheid niet om drie afzonderlijke personen in de moderne zin van het woord, om drie individuen, maar om het Latijnse woord voor persoon (persona) wat je kan vertalen met zoiets als ‘rol’ (zoals ik als ene individu ook verschillende ‘rollen’ heb, namelijk moeder, dochter, dominee, buurvrouw, enz.). Eerder heb ik ook al eens de vergelijking gemaakt met H2O. H2O kent 3 verschillende verschijningsvormen: ijs, water en damp. Het is allemaal H2O en toch is het niet allemaal hetzelfde. Maar dit zijn allemaal vergelijkingen, die ergens natuurlijk ook mank gaan.
Uiteindelijk is de drie-eenheid in de eerste plaats dan ook niet een ingewikkeld leerstuk, maar brengt het vooral tot uitdrukking hoe rijk en gevarieerd Gods wezen is. Hoe God op relaties is gericht. De God van de Bijbel is niet in zichzelf gekeerd, maar Hij is liefde, geeft Zichzelf en wil dicht bij ons mensen zijn. Uiteindelijk kun je dan misschien ook wel het beste over de drie-eenheid zingen in plaats van erover schrijven en spreken:
Lof, eer en prijs zij God die troont in ‘t licht daarboven.
Hem, Vader Zoon en Geest moet heel de schepping loven
Van Hem, de ene Heer, gaf het verleden blijk,
het heden zingt zijn eer, de toekomst is zijn rijk. (lied 704:3)
ds. Anne ter Schuur
Categories: Geen categorie