In 1965 draagt ds. Hugenholtz zijn archief over aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Bij die gelegenheid schrijft hij een “Memorandum , Vredeswerk 1914 – 1964.” 50 jaar inzet voor de vrede en tegen oorlog en militarisme. Hij schrijft daarin over de brochure “kerk en vrede en haar strijd” het volgende:
‘Onder de dreiging van de door Hitler voorbereide oorlog schreef ik in juni 1939 een brochure, getiteld “kerk en Vrede en haar Strijd” (no. 18 in de reeks brochures) waarin ik onze houding van geestelijke weerbaarheid bepleitte en nogmaals wees op de voorbereiding tot oorlog die de jonge mensen ook in onze kazernes deed africhten tot de gemeenste moordmethoden (bajonetvechten). Deze uitdrukking haalde mij een rechtsvervolging op de hals met in beslagneming van de oplaag en een geldboete door de rechtbank in Rotterdam.
Onmiddellijk liet ik een herdruk van mijn brochure verschijnen op 15 maart 1940, waarin ik de gewraakte uitdrukking verving door de woorden “gruwelijke methoden”en tevens als “Bijlage” het “Voorschrift Geweervechten”, dat het Departement van Defensie uitgaf, liet afdrukken. Een koe wordt heel wat “humaner” gedood.’
De brochure zelf is nog steeds een indrukwekkend document, dat getuigt hoe ds. Hugenholtz en zijn vereniging Kerk en Vrede zich op de naderende oorlog hebben voorbereid. Op de ouderenochtend in de Amerhof hebben wij er al eens over gesproken. Het is de moeite waard om dat ook elders te doen.
Nu wij dit jaar 75 Bevrijding gaan vieren is het goed om weer eens opnieuw bij zijn werk stil te staan. We hebben prof. Herman Noordegraaf weer uitgenodigd, net als twee jaar geleden, om meer te vertellen over Kerk en Vrede, ds. Hugenholtz en zijn medestanders. Op 19 april houden we in Ammerstol een ZinZondag onder zijn leiding en daar zien wij naar uit.
Ds. Hugenholtz besluit zijn brochure als volgt:
‘Wij besluiten met een ernstig beroep op onze leden trouw te blijven aan ons beginsel en wekken anderen op tot onze vereeniging toe te treden. Thans is ook ons land deelgenoot aan den bewapeningswedloop. Ons leger is voor een groot deel gemobiliseerd. Europa ligt in prikkeldraadversperring en oorlogsdreiging. Dit alles lijkt hopeloos … Wij intusschen dienen den Heer des Vredes. Wij weten en gelooven dat Hij in beginsel reeds overwonnen heeft. Zijn Rijk is komende en vraagt onzen trouwen dienst; voor de uitkomst blind, gaande de weg des Kruises. Het gaat niet om ons “succes”. Deze wereld brengt zichzelf in het gericht en bevestigt bloedig duidelijk de waarheid van ons beginsel. De eenige weg die tot vrede leidt en het leven van enkeling en volken ten zegen kan zijn, is de Weg die Christus ging in gehoorzaamheid aan God.
Zijn kracht worde in onze zwakheid vervuld.’
Op weg naar 75 Bevrijding is het goed om deze stem weer te horen.
Ds. Roel Braakhuis
Categories: Geen categorie