Op 20 februari zaten wij met dertien mensen rond de tafel in ’t Achterschip om met elkaar te praten over euthanasie. Het was goed om bij elkaar te zijn. Het was niet een theoretische discussie over de vraag of een mens wel of niet mag kiezen om te sterven als hij of zij dat wil. Wij spraken vanuit onze eigen ervaring met ziekte en dood. En de persoonlijke betrokkenheid maakte het gesprek teder en dierbaar. Want zoals ik eerder heb geschreven: “vanuit de kerk en gemeente geldt dan maar één ding: we laten iemand niet aan zijn of haar lot over.” Zo willen wij betrokken zijn zowel persoonlijk als in de gemeente. Over euthanasie wordt niet makkelijk gesproken en wij vroegen ons af, hoe je iemand kunt begeleiden die met de vraag rondloopt. Of bij wie iemand die begeleiding kan vinden. Het is niet goed dat een mens alleen blijft met de pijn aan het leven en met deze vragen. Want soms worden we ook overvallen met de mededeling dat het komende maandag gaat gebeuren en dan wist je nog van niets. Of je hoort het achteraf, met alle vragen van dien. Het is goed als er meer ruimte komt en daarmee ook meer compassie voor vragen rond het levenseinde.
Aan het einde van het gesprek deelden wij wel de zorg met elkaar over het gemak waarmee soms over een vrijwillige levenseinde wordt gesproken. Wordt euthanasie gewoon of blijft het bijzonder? Wordt een van veel mogelijkheden of blijft het de enige uiterste mogelijkheid? Dit soort vragen gaan hand in hand met de vraag: wie zal er later voor mij zorgen als ik die zorg nodig heb? Hoe zit dat als je geen kinderen hebt? Geen familie in de buurt? Wordt euthanasie dan niet een antwoord op heel andere vragen dan de hoge nood van ondraaglijk lijden? Wie er niet meer is heeft ook geen zorg meer nodig.
Wat is ondraaglijk lijden of wanneer wordt lijden dat ons treft, ondraaglijk? We kennen de ervaring dat mensen die ziek worden hun grenzen gaan verleggen en verder gaan dan zij van tevoren hadden gedacht. Lijden heeft met pijn te maken, maar is dat enkel lichamelijke pijn of ook geestelijke pijn. Ook die kan een ondraaglijke last worden, waar mensen geen andere uitweg zien dan de dood. Hoe verscheurend is het niet voor degenen om hen heen? Terwijl wij deze ervaring met elkaar delen, beseffen wij eens te meer dat leven en sterven van een mens geen puur individuele zaak is. Niemand leeft of sterft enkel voor zichzelf. Waar dat wel mocht gebeuren is dat vreselijk.
Wat ons in het bijzonder raakt is het lot van mensen die gaan dementeren. Mensonterend is dan een woord dat op komt. Is dat zo in onze ogen of ervaart iemand dat zelf zo? En wat kunnen anderen dan doen om de waardigheid terug te geven aan hen die die waardigheid uit zichzelf niet hoog kunnen houden? Stel dat je een euthanasieverklaring hebt opgesteld voor het geval dat het jou overkomt, wat is die verklaring dan waard? We waren een uur lang grensgangers, op zoek naar wat leven goed maakt en anderzijds waar het sterven een bevrijding wordt. Wij sloten af met gebed, want in ons spreken en ons vragen weten wij ook God aanwezig die oorsprong en bestemming van heel ons leven is.
Ds. Roel Braakhuis
Categories: Geen categorie